Ông Nguyễn Văn Tiến

thị trấn Đức Tài.

          Lâu rồi thú chơi câu đối ở thôn quê nhạt dần nên tôi bất ngờ khi được đọc đối câu đối Tết của anh Nguyễn Văn Tiến ở tổ 10, khu phố 2, thị trấn Đức Tài :

          ĐÓN THỜI CƠ MỚI ĐẢNG VẠCH ĐƯỜNG ĐƯA ĐẤT NƯỚC VĂN MINH TƯƠI SẮC MỚI

          THỪA KHÍ THẾ XUÂN DÂN ĐƯA BƯỚC DỰNG QUÊ HƯƠNG GIÀU MẠNH ĐẬM MÀU XUÂN.

Tôi tò mò, thích thú tìm đến anh.

          Anh sinh năm 1938 nhưng tôi vẫn gọi bằng anh vì cái dáng thư sinh vốn nghiệp thầy giáo thời trai trẻ của anh. Sau 1975 anh là một trong những chủ nhiệm lăn lộn với phong trào hợp tác xã nông nghiệp kiểu mẫu ở huyện. Anh am hiểu nhiều về lịch sử, đền đài miếu mạo và những thay đổi của thổ nghi vùng đất Đức Linh. Anh có thú vui Hán Tự. Anh có tập thơ Đường “Giọt quê thi tứ” là thi phẩm của những cảm xúc với quê hương, bè bạn, là những cuộc đối họa với bạn thơ muôn nơi trong các câu lạc bộ Thơ Đường. Vậy mà anh vẫn còn miệt mài với một kiểu say: say câu đối. Tôi rất vui khi tìm lại được từ anh thú chơi chữ nghĩa.

          Những năm gần đây phải sống hối hả trong sức nóng của kinh tế thị trường, ở các thành phố lớn chỉ vào dịp Tết nguyên đán mới xuất hiện những phố trưng bày thư pháp và những câu đối mừng tết, mừng xuân. Các ông đồ già, đồ trẻ mũ mão chỉnh tề trịnh trọng tay đưa như rồng bay phượng múa. Những câu đối bằng chữ Hán, chữ Nôm đẹp trong giấc mơ của người bán và người mua. Nhưng chỉ là những ngày xuân về, tết đến. Còn ở vùng nông thôn, thú chơi này hầu như mai một. Nhất là những ngày thường, lại càng ít ai quan tâm tới. Thế mà ở Đức Linh vẫn có một người say trong thao thức hằng đêm với việc chọn câu, đối chữ.          

Bây giờ cầm trên tay tập HIẾU HỶ ĐỐI THI tập hợp 116 câu đối mà anh Nguyễn Văn Tiến đã miệt mài sáng tác trong nhiều năm để tặng bạn bè, người thân và cũng để ngâm nga chiêm nghiệm. Tập câu đối có 6 phần, với các đề tài: mùa xuân, tân hôn, tân gia, mừng thọ, tang hiếu và xã hội. Câu đối viết cho Xuân cho Tết chiếm số nhiều trong tập. Tôi ngạc nhiên là nhiều câu đối của anh đã đến với cuộc sống thường nhật, như chúc tân hôn cho con của bạn, cháu của người thân;  chúc tân gia cho con, cho bạn và ngạc nhiên hơn là những câu đối cho cả siêu thị điện thoại di động Trọng Loan, hiệu ảnh Thanh Vân; khai trương Công ty An Bình Long khu công nghiệp Sóng Thần; tặng UBND thị trấn Đức Tài; tặng trường THPT Hùng Vương nhân khai giảng năm học mới; trang trí cổng trại “Quyết thắng” nhân kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam,… 

Câu đối của anh viết khi xuân về, tết đến, trong lễ lạt hoặc các sự kiện gia đình bạn bè như tân gia, mừng thọ, đám cưới, đám hỏi và những ngày vui khác. Chính lối sinh hoạt này đã tạo nên ở gia đình anh và các con cháu một cách sống chuẩn mực pha một chút nghiêm khắc cổ phong. Con cháu, bạn thân vẫn luôn chờ đón ở anh những đôi câu đối trong các dịp trọng đại của gia đình. “ Không có câu đối của ông, gia đình thấy thiêu thiếu một điều gì đó”. Đôi câu đối sáng màu vàng đỏ làm tăng thêm vẻ tôn nghiêm, trang trọng trong các sinh hoạt tâm linh của xóm làng. Trước bàn thờ nghi ngút khói hương, đôi câu đối nền đỏ chữ vàng hai bên thay cho lới khấn nguyện. Anh dạy con cháu nhớ công đức tổ tiên bằng những câu đối nằm lòng:

TỔ TIÊN MUÔN THUỞ LƯU CÔNG ĐỨC

CON CHÁU MỘT LÒNG NHỚ NGHĨA ƠN.      

Ngày cha mất anh đã khóc tiễn cha khi cụ hưởng thọ 92 tuổi, với 56 năm tuổi Đảng. Anh khóc tiễn cha nhưng thầm nhắc cháu con về  niềm tự hào của cha ông một thuở. Đôi câu đối trên bàn thờ anh viết:

CHÍN HAI TUỔI VỮNG BƯỚC VỚI ĐỜI SỰ NGHIỆP GIA ĐÌNH CHUNG SỨC GÁNH

NĂM SÁU NĂM BỀN LÒNG THEO ĐẢNG CƠ ĐỒ ĐẤT NƯỚC GÓP CÔNG XÂY.

          Quê anh ở Quảng Ngãi, tâm tư luôn hướng về quê, và anh tự hào viết về quê hương Quảng Ngãi của mình:

QUẢNG KHÍ HÀO HÙNG MUÔN THUỞ TRỜI MÂY VỜN NÚI ẤN

NGHĨA TÌNH DÀO DẠT NGÀN NĂM TRĂNG GIÓ LUYẾN SÔNG TRÀ.

          Vốn là người luôn quan tâm tới những hoạt động văn hóa tâm linh, những nơi chùa thiêng miếu cổ, những sự kiện cúng bái, tế lễ và cả những hoạt động của các tổ chức thiện nguyện trong vùng. Chùa Quảng Hương ở xã Đức Chính do sư cô Thích Nữ Diệu Hương trụ trì có rất đông phật tử, tiếng lành đồn xa về những việc làm giàu ý nghĩa. Cảm công đức sư cô anh viết:

DIỆU PHỔ KINH LUÂN HOẰNG CHÁNH QUẢ

HƯƠNG LƯU HẠNH ĐỨC HIỂN THIỀN MÔN.

          Ngày con trai làm nhà mới anh viết tặng con lúc tân gia:

TÂN TẠO HOÀN THÀNH PHÚC ĐẾN MÃI CAO NỀN PHÚ QUÍ

GIA CƯ ỔN ĐỊNH LỘC VÀO THÊM SÁNG CỬA VINH HOA.

Đó không chỉ là lời chúc, sự cầu mong mà còn là lời dạy của anh để đời cho con cháu.

Ngày khai trương cửa hàng, cửa hiệu có người tìm đến anh xin đôi câu đối khai trương:

NHÀ CỬA MÃI KHANG TRANG PHÚC ĐỨC THEO VỀ NĂM THÁNG ĐẸP

HIỆU HÀNG LUÔN NHỘN NHỊP LỘC TÀI RỦ ĐẾN SỚM CHIỀU VUI.

                Năm 2013 Đình làng Võ Đắt hoàn tất xây dựng chuẩn bị cho việc đón nhận Bằng công nhận Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, lãnh đạo thị trấn Đức Tài cùng với Ban quản lý Đình làng Võ Đắt kêu gọi mọi người viết câu đối cho Đình, cử người ra tận Huế và nhiều tỉnh thành khác để nhờ người viết. Sau nhiều ngày tập hợp, cuối cùng chọn trong vài chục câu đối  gửi về, Ban tổ chức đã chọn những câu đối của anh.

          Hai câu được viết ở mặt trước cổng tam quan của đình:

          Câu 1:

VÕ ĐẮT NHÂN HÒA QUY BÁ TÁNH TÔN THẦN LƯU NHẤT CẢNH

ĐỨC TÀI ĐỊA LỢI LẬP TAM QUAN ĐÓN KHÁCH HIỂN THIÊN THU.

            Câu 2:

CẦU NƯỚC MẠNH ĐỜI ĐỜI TƯƠI BẢN SẮC                    

NGUYỆN DÂN GIÀU LỚP LỚP ĐẸP TINH HOA.

Hai câu viết ở mặt sau cổng tam quan:

Câu 1:

            MỞ RỘNG TAM QUAN MUÔN DẶM ĐÓN CHÀO CON CHÁU TỚI

            NÂNG CAO THẦN TỰ NGÀN NĂM THÀNH KÍNH KHÓI HƯƠNG BAY.

Câu 2: 

NHÂN TÀI XÂY DỰNG THÁNH THẦN ĐÂU CÓ PHỤ               

VẬT LỰC TRÙNG TU LÀNG XÓM HẲN KHÔNG QUÊN.

Anh tâm sự: Khi nghe tin các cấp lãnh đạo cho phép xây dựng lại Đình Võ Đắt trên nền cũ nhiều người mừng lắm. Có lẽ tôi viết được những câu đối ấy là từ tấm lòng kính mộ với vùng quê mình đang sống. Băn khoăn trăn trở viết. Cái khó là nếu viết thiên về Hán tự cho câu đối trang trọng, đậm chất cổ thi, người bình dân khó hiểu. Mà nếu viết thuần việt quá thì câu đối khó mà giữ được luật đối và sự linh thiêng. Viết câu đối để ở nơi đông người, nhất là chốn thiêng liêng là rất khó. Tôi đã cố hết mình như là một sự đóng góp cho đời sống tâm linh của một vùng quê mình chọn.

          Câu đối là văn hóa, là một nét của đời sống tâm linh. Câu đối của anh Nguyễn Văn Tiến không còn là của riêng anh mà nó đã trở thành một nét đẹp cuộc sống của xóm làng, bạn bè thân thuộc trong những dịp lễ lạt, đã tạo một nét đẹp văn hóa làng xã.

          Thật đúng như tên gọi tặng anh: Người giữ lề son thiếp vàng chữ nghĩa.

Đinh Đình Chiến